شەقامەکانی بازاڕی کەلار.. چاڵی زۆر و چاکسازیی کەم
ئه‌گه‌ر مناڵان دڵخۆش بن له وه‌رزی زستان دا كاتێك باران به خوڕ ده‌بارێت، ئه‌وان سه‌قفێك هه‌یه بچنه ژێرییه‌وه و خۆیان له باران بپارێزن و بخوێنن، ئه‌وا مناڵانى گوندى (زه‌ماوه‌نگه)، كه له‌ژێر سه‌ق
پێش ئەوەی نجات لە دایک ببێت باوکی ناوبراو بەهۆیی نەبوونی کارێکی گونجاو،خێزانەکەی بەجێ هێشتووە و کۆچیکردووە بۆ شارۆچکەیەکی فەڕەنسا بەناویی "ئێبیڤێلی"، نجات لە منداڵیدا لەگەڵ دایکی و باپیری و خوشکە گەو
پێنج وڵات هه‌ن كه وڵات هه‌ن كه له‌سه‌ر ئاستی جیهان له په‌روه‌رده‌‌و فێركردندا له رێزی پێشه‌وه‌ی وڵاتانی ترن، بۆ ده‌ستنیشان كردنی وڵاته‌كانیش پشت به‌ستراوه به راپۆرتی ئاماژه‌پێكه‌ری پێرسۆن
نه‌وه‌كانى نه‌وشیروان مسته‌فا خۆیان بۆ چونه قۆناغێكى نوێترى سیاسیه‌وه ئاماده ده‌كه‌ن بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش به‌ردى بناغه‌ى میدیایه‌كى زه‌به‌لاحیان دامه‌زراندوه, ئه‌ندامێكى پێشوى جڤاتى گۆڕانیش ده‌ڵیت,
لێكچواندانى دو ڕوداوى مێژووى كه‌ستراكچه‌ره‌كانى بۆ ئاینى و سیاسى ده‌گه‌ڕێنه‌وه, له دو سه‌رده‌م و كاتى جیاوازدا سه‌رسوڕهێنه‌ر نیه, چونكه به‌داماڵینى كه‌سایه‌تیه‌كان له‌پیرۆزى ئه‌وا زۆر لایه‌نى ئه‌و
ژماره‌یه‌ك هه‌ڵسوڕاوى باڵاى گۆڕان له‌پاداشتێكیاندا بۆ جڤاتى نیشتیمانى ده‌ڵین پاكتاو كردنى سیاسى و سه‌ركوتكردنى ڕاى جیاواز گه‌یشتۆته قۆناغێكى مه‌ترسیدار له‌نێو بزوتنه‌وه‌ى گۆڕاندا.
بەگوێرەی زانیارییەکانی سنور میدیا کوڕانی نەوشیروان مستەفا لەنامەکەیاندا کە ئاڕاستەی جفاتی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان کراوە داوایان کردوە خاوەندارێتی کەناڵی کەی ئێن ئێین بۆ بزوتنەوەی گۆڕان بگەڕێیتەوە و
بە پێی هەندێک سەرچاوەی ئەمنی، جموجۆڵەکانی داعش لە دەوروبەری کەرکوک لە زیادبووندان، ئەمڕۆ هەینی چەند ئاندامێکی داعش کوژراون، ئەمریکاش گوشاری بۆ عێراق هێناوە، کە دەبێت هێزەکانی پێشمەرگە بگەڕێنەوە سنوری
جەنەڕاڵێکی گەورەی ئەمریکی، ڕۆژیک لەمەوبەر، بە توندی جەختیکردەوە، کە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، دەیەوێت دڵنایی ڕێڕەوی گەرووی هورمز دابین بکات، چونکە ئەمریکا مانۆڕە دەریاییەکانی ئێران لەم ناوچەیە و
نه‌ریت‌و كه‌لتورى كورد وایه كچه گه‌وره‌ى ماڵ شوو ده‌كات داوتر كچه‌كانى تریش به دوایدا، خۆ ئه‌گه‌ر ماڵێك ئه‌م پله به‌ندیه تێكبشكێنن یان كچه گه‌وره ده‌كه‌وێته ژێر پرسیار، یان بنه‌ماڵه‌كه‌یان توا
شه‌ڕى ناوخۆیی سوریا له كاتێكدا پێى نایه ناو حه‌وته‌مین ساڵى خۆیه‌وه كه ئه‌م شه‌ڕه بێگومان به تراژیدیترین شه‌ڕ له مێژووى نوێدا ئه‌ژمار ئه‌كرێت، كه تا ئێستا بووەته هۆى ئاواره‌بوونى زیاتر له 10
(دەستکەوتی زیاتر بۆ کوردستان) و (بەدەستھێنانەوەی ئایندەمان)، دوو دروشمی کۆمیدی‌و تراژیدی ئەم هەڵبژاردنەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە، ئەم دروشمانە جگە لەوەی چەواشەکاری‌و ناراستگۆییەکی ئاشکرای پێوە دیار
ئەمشەو بازرگانێک بەبێ ھیچ باکگراوندێکی فکری‌و سیاسی، بەڵام بەڕابردویەکی سەرنەکەوتوی ئابوریەوە، بەشێوازێکی زۆر سەتحی‌و بەبێ هیچ قوڵاییەک وتاری دەداو زوزو پەلاماری گۆران دەداو دەیوت؛ دەنگ مەدەن بەو هێز
به‌پێى ڕاپرسیه‌كان یه‌كێتى و له‌گه‌ڵ قه‌واره‌كه‌ى به‌رهه‌م ساڵه‌ح دا ده‌نگه‌كانیان نیوه به‌نیوه به‌شده‌كه‌ن, یه‌كێتیش هه‌ڵمه‌تێكى ترى پاكسازى له‌ڕێزه‌كانیدا ده‌سپێى كردوه كه به‌وه‌رزى هه‌ڵوه‌ڕین و
ئه‌وه‌ى تا ئێستا له‌سه‌ر دكتۆر یوسف و خه‌ونى گۆرینى سیستم بۆ په‌رله‌مانى نه‌تزانیوه لێره‌وه بیزانه, ئه‌و پیاوه‌ى دواى مسۆگه‌ر كردنى پشتیوانى سه‌رجه‌م كۆنسڵخانه‌كان نه‌یتوانى بۆ هه‌ولیر بگه‌ڕیته‌وه
دواى داواكه‌ى پارێزگارى سلێمانى و به‌ڕێوه‌به‌رى گشتى په‌روه‌رده‌ى شاره‌كه بۆ شكاندنى بایكۆتى موچه‌خۆران و ته‌سلیم بونى گۆڕان به فشاره‌كانى یه‌كێتى و پارتى, سه‌ردان و پشتیوانیه‌كه‌ى عومه‌رى سه‌ید عه
هه‌ندێك له لایه‌نگران و هاوبیرانى قادرى حاجى عه‌لى پێیانوایه ئاماژه‌كانى مه‌رگى سیاسى ئه‌و كارێزمایانه‌ى دژى حوكمى ویراسی بون له‌ناو گۆڕاندا ده‌ركه‌وتون , ده‌شڵین خراونه‌ته بازنه‌یه‌كى بچوكى ته‌ماش
كه‌ناڵى كه‌ى ئێن ئێن ى زمانحاڵى گۆڕان, له‌ده‌ستپێكى وه‌رزێكى نوێى كاركردنیدا هه‌ڵمه‌تێكى له‌دژى ئه‌وانه‌ى بیروڕاى جیاوازیان له‌ناو گۆڕاندا هه‌یه و داواى چاره‌سه‌ركردنى كێشه ناوخۆیه‌كانى حزبه‌كه‌یان
زورینه‌ی لایه‌نه‌كان په‌نایانبردووته به‌ر كاندیده كونه‌كان و به‌رپرسه حكومی وكوره ئاغاكان.
هیومان ڕایتس ۆوچ له ڕاپۆرته‌كه‌ی ئه‌مڕۆیدا ڕایگه‌یاند، به‌ڵگه‌ی نوێ پێشنیازی ئه‌وه ده‌كه‌ن كه له نێوان ٢٨ی ئاب و ٣ی ئه‌یلولی ٢٠١٧ هێزه‌كانی ئاسایشی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له به‌شی ڕۆژئاوای دیج
شارى عه فرينى ڕۆژئاوای کوردستان زياتر له (٥٥ - ٦٠ ) هه زار هاولاتى تيدا دەژين، كه هەمويان كوردن و بەو پەڕی بەرەنگارییەوە ئامادەى شەركڕدنن دژبه سوپاى توركيا، عەفرين پێكهاتووه له بەرزايى و نزمايى و دۆل
دوای ئه‌وه‌ی هێرشێکی به‌ربڵاو بۆ شاری عه‌فرین-ی ڕۆژئاوای کوردستان له‌لایه‌ن سوپای تورکیا و سوپای ئازادی سوریا ده‌ستیپێکردووه، سێ ڕۆژه شه‌ڕه‌که به‌رده‌وامی هه‌یه. ده‌کرێت ئامانجه‌کانی هێرشه‌که له
سەرەتا گرنگە ئەوە ڕوونبکەینەوە کە هاوپەیمانیی دیموکراسی و دادپەروەری ئەوەندەی هێزێکی فیکری و رۆشنگەریی و قوتابخانەیەکی سۆسیۆپۆلەتیکاڵییە ئەوەندە حزبێکی سیاسیی نیە، ئەمەشمان لە فەلسەفە و دیدگا و دونیاب
ئەگەر شیکارییەک بۆ ئەم وێنەیە بکەین، دەبینین زمانی جەستەی حەیدەر عەبادی سەرۆک وەزیرانی عێراق، بەسەر زمانی جەستەی نێچیرڤان بارزانی و شاندەکەیدا زاڵە.
لەگەڵ دەست پێكی هێرشی سوپای سوریا بە پشتیوانی هێزی ئاسمانی ڕوسیا بەرەو ئیدلب ، كە بە پێگەی سەرەكی ڕێكخراوی بەرەی نوسڕە و ئۆپۆزسیۆنی سەر بە توركیا ئەژمار ئەكرێت،
تادەچێت تورکیا تۆپ بارانەکانى بۆسەر کانتۆنى عفرین لەڕۆژئاواى کوردستان چڕتردەکاتەوە و هەڕەشەى هێرشى زەمینیش دەکات لەچەند ڕۆژى داهاتودا، ئەمەش دەرخەرى ئەو ڕاستیەیە تورکیا ڕوبەڕوى شکستى گەورەبوە لە ڕەوشى
ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق، رۆژی 12/5/2018 پەسندکردووە، بۆ ئەوەی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمان و ئەنجوومەنی پارێزگاکانی عێراق پێکەوە لە یەککاتدا بەڕێوەبچن. ئەوەی گرنگە هەڵبژادنەکانی پارێزگای کەرکوکە، کە هە
ئه‌مریكا له‌ساڵی 2015نه‌خشه رێگایه‌كی خسته به‌رده‌م سه‌ركردایه‌تی سیاسی "باشوری كوردستان و ڕۆژئاوای كوردستان"، نه‌خشه ڕێگاكه سه‌ره‌تاكه‌ی به دروستكردنی سوپایه‌كی یه‌كگرتوی تۆكمه بو له‌نێوان "پێش
لەهەموو ئەمانە گرنگتر هاوپەیمانی عەرەبەکانە لە پارێزگای کەرکوک بە ناوی "هاوپەیمانی عەرەبی لە کەرکووک" بەسەرۆکایەتی راکان سەعید عەلی ، پارێزگاری بە وەکالەتی کەرکووک پێکدەهێنن.
ھەفتەی رابردوو دادگایەکی شاری نیویۆرک، جێگری بەرێوەبەری گشتیی (ھاڵک بانک) ی تورکیای تۆمەتبار کرد بە پێشێلکردنی ئەو سزا نێودەوڵەتیانەی ئەمریکا بەسەر ئێراندا سەپاندبووی. دادگا شەش تۆمەتی ئاراستەی محەم
پەیمانگای کوردی بۆ هەڵبژاردن KIE، یاداشتنامەیەک ئاراستەی ئەندام پەرلەمانەکانی کوردستان دەکات، بۆ ئەوەی بۆ هەڵبژاردەنەکانی داهاتووی کوردستان کار بە لیستی داخراو نەکەن". هەر لەم چوارچێوەیەدا پییان وا
کارکردن لەگەڵ کوردەکان دەکرێت وەک بەشێک لە ستراتیجیەتی کەنارەکان (strategic periphery)، ئەوەی کە دەیڤد بنگۆریۆن، خستبویەڕوو تەماشابکرێت. بەمشیوەیە کوردەکان کرانە دۆست و هاوپەیمانی ئیسرائیل لە پەنجاکان
له دوا دیداری ڕابه‌ری كۆماری ئیسلامی ئێران له‌گه‌ڵ پۆتین سه‌رۆكی ڕوسیا، ڕابه‌ری ئێران پێشنیارێك ئه‌دات به پۆتین له‌سه‌ر ئه‌وه‌ی كه باشترین ڕێگه بۆ كه‌م كردنه‌وه‌ی كاریگه‌ری سزا ئابورییه‌كانی ئه‌مه
ئەمە ناونیشانی پەرتووکێکە و لەم رۆژانەدا کەوتۆتە بازاڕ لەئەمریکاو بووەتە پڕفرۆشترین کتێب
حەیدەر عەبادی سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لە ڕۆژی 9ی كانونی یەكەمی 2017 كۆتایی داعشی لە عێراق ڕاگەیاند، كە بۆ ماوەی زیاتر لە 3 ساڵ و نیو ئاڵای ڕەشی ئەو گروپە بەسەر بەشێك لەپارێزگا سونە نشینەكانی ع
سەرباری ناڕەزایەتییەكانی ئەنقەرە، مۆسكۆ ڕێگەی دا بە پارتی یەكێتی دیموكراتی لە سوریا تا نوسینگەی نوێنەرایەتی كردن بكاتەوە لە مۆسكۆ، سەرباری داواكارییەكانی توركیا بۆ داخستنی ئەو نوسینگەیە، بەڵام ئەو دا
لە ئاداری ٢٠١٦دا، لەسەروبەندی شەری داعشدا، هەریەکە لە قوباد تاڵەبانی و کەریم سنجاری و زاڵمای خەلیلزاد، لە پێناو یارمەتیدانی پێشمەرگە، هەوڵی لۆبیکردنیانداوە.
ماددەکانی(٤۲، ٤۳، ٤٤، ٤٥، ٤٦) لە یاسای سزادانی عێراقی ژمارە(۱۱۱)ی ساڵی(۱۹٦۹) هەموارکراو تایبەتن بەم حاڵەتە.
بۆ ناڕەزی دەربڕین لەبەرامبەر نەبوونی مووچە و خەراپی دۆخی ژیانی هاوڵاتیان ، لە کەلار کاسبکاران و دوکاندارن مانگرتنیان ڕاگەیاند .
قەیرانی یەمەن حەوت ساڵی تەمەنە و وابەستەیە بە ڕووداوەکانی بەهاری عەرەبییەوە، لەو ساتەوە هەتا ئیستا ئاگری شەڕ لە وڵاتە دانەمرکاوەتەوە، جەمسەرە دژ بەیەکەکانی ناوخۆ و نەبوونی هاوپەیمانی ڕاستەقینە و دەستو
زۆرێک لە جیهادییەکان دوای شکستی داعش بزر بوون. ژمارەیەکیان هێشتا لە گۆشە و کەنارەکانی سوریا و عێراق لە کەمیندان و ژمارەیەکیان گەڕاونەتەوە بۆ ئەوروپا.
لەم ڕاپۆرتە شیکارییەدا وردەکاری پەیوەندی و بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لەگەڵ هێزە کوردییەکانی یەپەگە بخوێنەرەوە.
گۆڕینی سیستەمی سیاسی تورکیا، لە پێناو دیموکراسی زیاتر و خزمەتی زیاتردا نەبوو. بە پێچەوانەوە لە پێناو لادانی زیاتربەە لە ڕێڕەوی ڕاستەقینەی دیموکراسی، چونکە ئەو تایبەتمەندیانەی لە سیستەمی پەرلەمانیدا ب
گومانی تێدانیە ئاڵآی کوردستان پیرۆزی خۆی هەیە لای سەرجەم هاونیشتمانیان و بە چاوی ڕێزەوە سەیردەکرێت. بەڵام ئەوەی گرنگە لێرەدا قسەی لەسەر بکرێت، خیانەتی ٣١ئاب و ١٦ئۆکتۆبەرە کە لە هەردوو بۆنەکەدا ئاڵآی ک
لە چەند رۆژی رابردوودا تورکیا و ئەمریکا دوو گێڕانەوەی جیاوازیان سەبارەت بەو پەیوەندییەی نێوان ترامپ و ئەردۆغاندا بڵاو کردەوە. چاوش ئۆغلۆی وەزیری دەرەوەی تورکیا رایگەیاند کە سەرۆکی ئەمریکا راشکاوابە بە
كه‌ركوك ئه‌و شاره‌یه كه به عێراقێكی بچووك پێناسه‌ده‌كرێت و داواده‌كرێت ببێته نموونه‌ی پێكه‌وه‌ژیانی ته‌واوی پێكهاته‌كان. قه‌یرانی سیاسی و ئیداری له دوای 2003 سیمای جیاكه‌ره‌وه‌ی ئه‌م شاره‌یه، به
نیشانه‌كانی جه‌سته و ڕوخسار و ئه‌ندامه‌كانه، بۆ دەربڕین له‌و بیركردنه‌وه‌یه‌ی له مێشكماندا هه‌یە. بە واتایەکی دیکە زمانی جه‌سته، په‌یوه‌ندییه‌كی نازاره‌كیی ڕاستگۆیانه‌یه، ئه‌ندامه‌كانی جه‌سته له
لەكاتی بەڕێوەچونی هەڵمەتی بانگەشەی ڕیفراندۆمی باشوری كوردستاندا تادەچو بانگەشەكان چڕتردەكرانەوە بۆئەنجامدانی ڕاپرسی لەوادەی دیاریكراوی خۆیدا، هاوكات داواكاری وڵاتانی ناوچەكە و جیهان بۆ دواخستنی ڕیفران
حکومەتى تورکیا پێنج ڕۆژ دواى کودەتاکەی تمووزی 2017ە، پشت بەست بە مادەى 120ى دەستور بارى نائاسایی ڕاگەیاند كە هەتا ئێستا بەردەوامە، کۆتاجار لە ساڵیادى کودەتا شکستخواردووەکە، پەرلەمانى تورکیا بۆ جارى چو
کاتژمێر نۆ و هەژدو خولەکى بەروارى 12/11/2017 زەوی لەرزەیەک (بومەلەرزەیەک) بە پلەى 7.4 پلە شارەدێى ئەزگەلەى/شارۆچکەى پاوە / پارێزگاى کرمانشاى هەژاند و کاریگەرییەکەى سنە و هەمەدان و ڕەزاییە و لوڕستان لە
ه‌ئێستادا كێشه دارییه‌كانى هه‌رێم و به‌غداو چۆنێتى چاره‌سه‌ركردینان بۆته پرسێكى گه‌رم و سه‌ره‌نجى زۆربه‌ى هاوڵاتیانى هه‌رێمى كوردستان، به‌تایبه‌تى موچه خۆرانى به‌لاى خۆیدا ڕاكێشاوه. لێره‌دا ده‌كرێ
هێرشەکانی سەرپەرلەمان و بارەگاکانی گۆڕان و یەکێتی و چەند دەزگایەکی ڕاگەیاندن دەنگدانەوەی گەورەی دەرەکی بە دوای خۆیدا دەهێنێت و لە میدیا جیهانییەکان بڵاو دەکرێتەوەو هاوڵاتیانی بیانیش لە چوارچێوەی ئەو هەواڵانەدا کۆمێنتی ت
لە جیهاندا 5000 بۆ 7000 زمان بوونی هەیە,كە لە ناویاندا تەنها 20 زمان رێژەی لە 1%ی هاووڵاتیانی جیهان قسەی پێدەكەن كە 67 ملیۆنە, هاوكات تەنها 193 وڵات بوونی هەیە بۆ لە خۆگرتنی ئەو هەموو زمانە,
ئەگەر بمانەوێت بەڕوونی ئەو ،بەناو، دەوڵەتە ببینین، كە بڕیارە لەباشووری كوردستان چاو بەدنیا هەڵبێنێت، ئەوا هەر لە ئێستاوە دەتوانین بەدڵێكی پڕحەسرەتەوە سەیرێكی باشووری سودان بكەین‌و مەنجەنیقێكی نوێ بۆ ل
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كه ئێران هێنده له ڕووی ئابوورییه‌وه به‌هێز نییه كه بتوانێت به‌و شێوه به‌رچاوه په‌لبكێشێت له ناوچه‌كه به گشتی و خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست به‌تایبه‌تی، به‌ڵام له‌ڕێی په‌نا بردنه
سەردانى سوپاسالاری ئێران دواى 37ساڵ ڕووداوێکى مێژووییە، دیداری له‌و شێوه‌یه له نێوان ئێران و توركیا له ساڵی 1979ەوە، هەتا ئێستا هاوشیوه‌ی نه‌بینراوه، زیاتر لەوەش باقرى بانگهێشتى سەرۆکی ئەرکانى تورک
کیم جۆنگ ئون و دۆناڵد ترەمپ، دووسەرکردەی زبر ڕەفتار، خولیای جەنگ و شەڕانگێزی، بە زمانی چەک و موشەک و ئەتۆم هەڕەشە لەیەکتر دەکەن، بەشێوەیەک بواریان بۆ دیبەیت و دانوستاندن و زمانی دبلۆماسی نەهێشتۆتەوە،
گرنگە ئەوە بخەینەڕوو کە پەیوەندییەکانى نێوان عێراق و ئێران، بەراورد بە پێش ڕووخانى ڕژێمى (سەدام حسێن) و دواى ڕووخانى، جیاوازى ڕیشەیی زۆریان هەیە، بە جۆرێک هەتا (سەدام حسێن) لە حکومدابوو، ئێران پەیوەن
سه‌ردانه‌كه‌ی دۆناڵد ترامپی سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا بۆ ڕیاز له 20 ئایاری 2017 ، سه‌ره‌تایه‌ك بوو بۆ گۆڕانكاری گه‌لێكی گه‌وره كه ڕه‌نگه خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست به‌خۆوه‌ی ببینێت به تایبه‌ت له سه‌ر ئاستی س
كاتێك كه شه‌ڕه‌كان كۆتاییان دێت، براوه سه‌ركه‌وتنی خۆی و دۆڕاویش شكستی خۆی ڕا ده‌گه‌یه‌نێت، به‌ڵام ته‌نها شه‌ڕی تیرۆره كه شه‌ڕێكی به‌رده‌وامه و كۆتایی نایه‌ت، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی تیرۆر به‌رده‌وام له
نوێنەرایەتی لە دونیای دیموكراسی و سیاسی ئێمەی ڕۆژهەڵاتیدا چەندین وێنەی هەیە، ئەگەر سەرنجێك بدەین لە كاری ڕێكخراوەیی و حیزبایەتی ٢٦ ساڵی ڕابردوو لە هەرێمی كوردستاندا ،بۆمان دەردەكەوێت وێنەی ڕاستەقینەی
وەڵامێک بە زمانی بەلگە بۆ نوێنەری حکومەتی هەرێم لە برۆکسل
ماوەی ساڵێکە لەناو بازاری قەڵادزێ، سێ خوشکی خێزانێک پێکەوە یەک کار دەکەن بەهۆی خراپی باری ئابوریان و نەبونی سەرپەرشتیارێک لە ماڵەکەیاندا ئەم کارە دەکەن. سێ خوشکەکە دەڵێن کێشەو بەربەستەکانی بەردەم کار
دیدی عەبادی بۆ ریفراندووم لە چەند روانگەیەکەوە
نەتەوە یەکگرتوەکان ڕایانگەیاند ئەوان پەیوەندیان بەڕیفرانفۆمی کوردستانەوە نیەو تورکیاش دوای ئەوەی هەڵوێستی خۆی بەسەرۆکایەتی هەرێمی کوردستان ڕاگەیاندووە چاوەڕوانی سەردانی مەسعود بارزانی دەکات بۆ ئەنقەرە
له‌م رۆژانه‌دا كه گه‌له‌كه‌مان یادی پڕخه‌می كاره‌ساتی ئه‌نفال‌و سوتماككردنی خاكی كوردستان ده‌كاته‌وه. وێستگه‌ی دڕندایه‌تی‌و تاوانه‌كانی به‌عس دژی خه‌ڵك‌و خاك‌و شۆڕشی كوردستان دیمه‌نێكی جه‌ڕگبڕی ئه‌و قۆناغه‌ن.ڕۆژنامه‌ی
دەسەڵآتی یاسادانن وەک یەکێک لەو سێ دەسەڵآتەی کە دەوڵەت پێکدەهێنن و گرنگیەکەی هاوشانی دوو دەسەڵآتەکەی دیکە ( جێبەجێکردن و دادوەری) یە و هەر سێ دەسەڵآتەکە پێکەوە سیستمی حوکمڕانی دەوڵەت دیاریدەکەن، بۆی
لەمامەڵەکردنى کێشەى فەلەستین- ئیسرائیلدا، پێشبینى دەکرێت، ئیدارەى نوێ جیاوازتر لە ئیدارەى پێشوو مامەڵەیەکى تایبەت بکات، لەبەرژەوەندى ئیسرائیلدا، ئەمە لە کاتێکدا ترامپ چەندین بەڵێنى داوە بە ئیسرائیل کە
لە یەکەم ساتى دروستبوونى دەوڵەتى ئیسرائیلەوە، ویلایەتە یەکگرتووەکانى ئەمریکا پشتیوان وهاوکارى ئیسرائیل بووە، لە کۆتایى شەستەکان و لە جەنگى 1967شەوەپشتگیرى بێمەرجى لە ئیسرائیل کرد،لەو ساڵەدا ئیسرائیل
به‌ڵگه‌نامه نوێ ئاشکرابووه‌کانی CIA ده‌یسه‌لمێنن، که وڵاته‌یه‌کگرتوه‌کانی ئه‌مریکا ساڵی 1988 له رووی سه‌ربازییه‌وه هاوکاریی سه‌ددام حوسێنی دیکتاتۆریان کردوه، هه‌رچه‌نده که ده‌یانزانیت، له جه‌ن
زۆر بوونی رێژه‌ی كورد له ریزه‌كانی حه‌شدی شه‌عبی له شاری خانه‌قین مه‌ترسی له‌ئاینده‌ی شاره‌كه‌و ناسنامه‌ی كوردبوونی ده‌كات.
یەكێتی ، لە "نەخشە رێگە"یەكی هەشت تەوەریدا لەچارەسەرێكی سێ خاڵیدا پێشنیازدەكات ، سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان تاوەكو هەڵبژاردنی نوێ بدرێتە دەستەیەكی سەرۆكایەتی پێكهاتوو لە " رابەرە سەرەكییەكانی " پێنج
دوو هێزی ئقلیمی ركابه‌ر، (ئێران و سعودیه) به‌رده‌وام له كێبڕكێدان بۆ په‌ره‌پێدانی توانا سه‌ربازییه‌كانیان، هه‌ر دوو هێز كه میراتگری دوو مه‌زهه‌بی ئاینی جیاوازن هه‌ر یه‌كه‌یان ئه‌وی تر به مه‌ترسی و
به‌ر له هه‌موو شتێك با له‌سه‌ر ئه‌وه ڕێكبكه‌وین كه جیاوازى له نێوان شانى تیرۆریستى داعش و شانه‌ى تیرۆریستى قاعیده، بریتیه له جیاوازى له نێوان كات و شوێن و به‌ره و ته‌كنیكى شه‌ڕو خاڵه لاوازو
سەرەتایی پەیوەندییە دبلۆماسیەكانی نێوان دەوڵەتی ئێران و سعودییە، دەگەڕێتەوە بۆ پێش دانپێدانانی كۆمەڵەی گەلان لە ساڵی (1932)دا، بەم چەشنە لە ساڵی (1929)دا، هەریەكە لە شای ئێران (رەزا پەهلەوی) و (عبد ا
پێشتر ئەوروپیەكان بەكاڵكردنەوەی سنورەكانیان و پەرەدان بەسیستەمی حوكمڕانی دیموكراسی و پێكەوەژیانی ئاشتیانەی گەلان لەناو وڵاتەكانیان, زەنگی بەهەشتی سەرزەوی یان بەگوێی جیهاندا دەچپاند, بۆ ئەمەش یەكێتی نە
له ئێستا له قه‌زای دووز خوورماتوو ڕێژه‌ی به‌كارهێنانی مادده هۆشبه‌ركان زیادی كردوه ، و نزیكی 600 كه‌س له‌سه‌ر به‌كارهێنانی ئه‌و مادده داواكراون له‌لایه‌ن پۆلیسی نه‌هێشتنی تاوانه .
نزیکەی ٨ مانگ بەسەر ئەم ڕێکەوتنە مردووەدا تێپەڕیووە، تا ئێستا نەک هیچ لە خاڵەکانی جێ بەجێ نەکراوە،بەڵکو بۆتە هۆی ئەوەی کە ناڕەزای بەشێکی زۆر لە هەڵسوڕاوانی گۆڕانی لی بکەوێتەوە
هەر لە دەستپێکى شۆڕشى سوریاوە، سەرزەمینى شام بووە مەیدانێکى مەزن، بۆ جەنگى بەوەکالەتى نێوان هێزە هەرێمیەکان، بە جۆرێک هەریەکەیان لە هەوڵداندا بووە بۆ وەگیرخستنى بەرژەوەندییەکانیان، لە ڕێگەى پاڵپشتى و
گروپێکى بچوک لە هەردوو حزبى دەسەڵاتدارى هەرێمى کوردستان-عێراق، دەستیان بەسەر داهاتى نەوت گرتووە کە سەرەکیترین سەرچاوەى داهاتە بۆ هەرێمى کوردستان ئەم گروپە ئەکرێت بە مافیاى نەوت ناویان بێنین لە بەر ئەوەى هەموو سیفەتەکا
حەشدی شەعبی پێكهاتە و مەترسییەكانی لە داهاتودا
واتا شاراوه‌كانى زمانى جه‌سته‌ى (دۆناڵد ترامپ) _به‌شى چوارده‌هه‌م
كاریگه‌رى زمانى جه‌سته‌ى (هیلارى كلینتن) له سه‌روبه‌نده‌كانى هه‌ڵبژاردندا
زمانى جه‌سته‌ى (16) كاندیدى هه‌ڵبژاردنه‌كانى ئه‌مساڵى ویلایه‌ته یه‌كگرتووه‌كانى ئه‌مریكا (به‌شى سیازده‌یه‌م)
لەڕێکەوتی٢٩ی٦ی٢٠١١ بەئامادەبوونی سفین کانەبی سەرۆکی تۆپی پێی کوردستان و ماموستا صلاحی کۆچکردوو،گۆران ئەدهەم قایمقامی هەڵەبجە وبەپاڵپشتی چوار هەزار هەواداری یانەی هەلەبجە،یاریگای نێودەوڵەتی هەلەبجە کرا
گرنگى زمانى جه‌سته‌ى كاندیده‌كان له مێژووى هه‌ڵبژاردنه‌كانى ئه‌مریكادا له ساڵى (1960هه‌تا 2012). (به‌شى دوانزه‌هه‌م)
لەخۆپیشاندانەکانی ئەمڕۆی سلێمانی بەشێکی زۆر لە،چین وتوێژەکان بەشدارببون کەمامۆستایان و تەندروستکاران وفەرمانبەران و بەڕێوبەرایەتی مین و...هتد لەخۆدەگرت .داواکاری سەرجەمیان گوڕانکاری لەڕێژەی پاشەکەوت ب
فەرەنجی یان کوڵەباڵ ،پۆشاکی دێرن و لەمێژینەی پیاوان بوە لە هەورامان ، بەهۆی پێوستی بۆ خۆپاراستن لەسەرما و سۆڵەی زستان، هەورامیەکان توانیویانە گەلێک پێداوستی ژیان بەدەستی خۆیان دروست بکەن،لەوانە فەرەن
په‌رله‌مانتارێكى په‌رله‌مانى كوردستان ئاشكراى ده‌كات" حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان مانگانه 800 ملیۆن دۆلار پێشه‌كی وه‌رده‌گرێت، به‌ڵام له فرۆشتنی هه‌ر به‌رمیلێك نه‌وت شه‌ش دۆلار دیار نییه".
له ئه‌مریكادا كاندیدى سه‌ركه‌وتوو ده‌بێت تایبه‌تمه‌ندى زمانى جه‌سته‌ى چۆن بێت (به‌شى یازده‌هه‌م)
ڕۆژی جیهانی بێ سەروشوێنکراوان International day of the disappeared
بەرەبەیانی ڕۆژی چوارشەمە ٢٤-٨،تورکیا پرۆسەی سەربازی هاوبەشی لەگەڵ هێزە هاوپەیمانەکانی دژی داعش دەست پێکرد بۆ وەدەرنانی چەکدارانی داعش بوو لە شاری جەرابلوس و ڕۆشتە ناو خاکی سوریاوە.
بۆچی ڕویسا خاکی ئێران بەکار دەهێنێت بۆ هێڕشەکانی بۆ سەر داعش لە سوریا؟
پێگەی ستراتیژی هیندستان
ئەزمونی تیرۆری دەوڵەتیی ئێران لە رۆژهەڵاتی ناوەراست
ته‌ڵاق:دیارده‌یه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تیه بریتیه له هه‌ڵگرتن ولابردنی قه‌یدو په‌یوه‌ندی زه‌واج له‌نێوان دوو هاوسه‌ردا به‌پێی له‌فڤی یاسای وشه‌رعی كه‌پیاو ئه‌و ته‌ڵاقه به‌كارئه‌هێنێت یان ژن به‌كاری بێنێت
ئاماژه‌کانی به رز كردنه وه ى دوو په‌نجه ، له زمانی جه‌سته‌ى سياسيه‌كاندا (به‌شی ده‌یه‌م) .
بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان ماوه‌ی حه‌وت ساڵه وه‌كو بزوتنه‌وه‌یه‌كی جه‌ماوه‌ری سیاسی له هه‌رێمی كوردستان كارده‌كات و توانیوێتی ببێته هێزێكی كاریگه‌ر له ساحه‌ی سیاسی هه‌رێم و سیه‌سه‌ته‌كانی له‌سه‌ر كۆمه‌ڵێك
مێژوو چه‌مكی كوده‌تا
واتاكانى حه‌ڤده جۆرى ته‌وقه‌كردن له زمانى جه‌سته‌ى سیاسیه‌كاندا ( به‌شى نۆیه‌م)
ڕۆڵ و گرنگى ته‌وقه‌كردن له زمانى جه‌سته‌ى سیاسیه‌كاندا ( به‌شى هه‌شته‌م)
بابه‌تى وه‌رگێڕدراو: چۆن ده‌زانى كه‌سێك درۆت له‌گه‌ڵ ده‌كات له ڕێگه‌ى ئاماژه‌كانى ڕووخساریه‌وه ( به‌شى حه‌وته‌م).
ئاماژەکانی گریان وەک بەشێک لە زمانی جەستەی سیاسیەکان) بەشی شەشەم )
ئاماژه‌كانى به‌كارهێنانى چاویلكه له زمانى جه‌سته‌ى سیاسیه‌كاندا (به‌شى پێنجه‌م)
ئاماژه‌كانى درۆكردن و ڕه‌نگدانه‌وه‌ى به‌سه‌ر زمانى جه‌سته‌ى سیاسیه‌كانه‌وه (به‌شى چواره‌م)
گرنگى زمانى جه‌سته‌ى سیاسیه‌كان له ناو بازنه‌ى سیاسه‌تى ناوخۆ و ده‌ره‌كیدا ..به‌شى سێهه‌م
واتا شاراوه‌كانی زمانی جه‌سته‌ی سیاسیه‌كان به‌شی دووه‌م"
كاركردنی كاری فۆتۆگرافی له‌سه‌ره شه‌قامه‌كان له‌سلێمانی به‌شێوه‌ی نایاساسی خاوه‌ن ستۆدیۆكان دێنێته ده‌نگ ، و هۆشداری له مه‌ترسی ئه‌وكاره‌ده‌كه‌ن به‌وه‌ی كه گرتنی وێنەی کچ و ژن له شوێنانه كه نه
له‌سه‌ر سكاڵای ڕێكخراوی چاك له‌دادگای دانیمارك سه‌رۆك جاشێكی كورد بریاری بوون به‌به‌رپرسی قۆنسوڵخانه‌ی عیراق له‌دانیمار هه‌ڵده‌وه‌شێته‌وه ، و ئێستا ده‌بێته پیتزا فرۆش.
له‌ئیستا هه‌ریه‌ك له بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان و یه‌كێـی نیشتمانی له ڕێككه‌وتنی نزیك بوونه‌ته‌وه ، و دوێنێش جڤاتی گشتی بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان به‌و ڕێككه‌وتنه ڕازی بوو .
دەروازەیەک بۆ ناساندنى زمانى جەستە
پەرلەمانتارێکی فراکسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی کوردستن ناوی ئەو تۆمەتبارانەی ئەنفالی بلاو کردۆتەوە کە لە هەرێمی کوردستانن و حکومەت توانای دەستگیر کردنیانیان نییە :
قۆناغەکانی جینۆساید (Stages of genocide )
له 20-5-2007 وه به فه‌رمی بڕیاری ده‌ستگیركردنی 423 تۆمه‌تباری ئه‌نفال له لایه‌ن دادگای باڵای تاوانه‌كانه‌وه ده‌رچوو، ئه‌م لیسته له‌و تۆمه‌تبارانه پێكدێ كه وه‌زیرو به‌رپرسى باڵاى سه‌ربازى و ئه
بەهۆی هەڵکشانی ئاوی سەرچاوەی زەڵم، لە هاوینە هەواری "احمد ئاوا" پرد و دوکان و شوێنە گەشتیاریەکانی هاوینە هەوارەکە مەترسی ڕوخان و ژێر ئاوکەوتنی لێ دەکرێت.
بڕیارک تایبەت بە تاوانەکانی داعش ، بڕیارێک لە لایەن کۆمەڵەی نیودەوڵەتی زانایانی جینۆسایدەوە دەربارەی تاوانەکانی داعش ISIS دەرجوە لە ڕۆژی 21/3/2016 و دەڵێ، ئەو تاوانانە کە داعش ئەنجامی داوان لە سوریاو
گۆشه‌ی ژووری ئابووری بزوتنه‌وه‌ی گۆڕان له ڕاپۆرتێكی دا هه‌ڵسه‌نگاندن بۆ ڕاپۆرتی وه‌زاره‌تی سامانه سروشتیه‌كان ده‌كات ، و ئاشكرای ده‌كات چه‌ندین خاڵێکیان جێگه‌ی سه‌رنج‌و له‌سه‌ر وه‌ستانه.
سنور، دوور له ئامێزى دایكى گه‌وره‌بوو به‌ڵام كاتێك كوژرا پاركى دایك له‌ئامێزى گرت
سه‌باره‌ت به‌دابینكردنی موچه‌ی مانگانه،حکومەت دڵنیایی ده‌داته فه‌رمانبه‌ران و راوێژكاری دارایی عه‌بادیش ده‌ڵێت: حكومه‌ت پاره‌ی ته‌واوی هه‌یه بۆ پێدانی موچه به‌كارمه‌ندان و موچەخۆران دەوڵە
ئه‌مڕۆ دانشتنی ئه‌نجومه‌نی پارێزگاری پارێزگایی سلێمانه دواخرا ، به‌هۆی پڕ نه‌كردنه‌وه‌ی نیسابی یاسای ، سه‌رۆكی ئه‌نجومه‌نیش ده‌ڵێت دانشتنی ئه‌مڕۆ په‌یوه‌ندی به‌ژیانی خه‌ڵكه‌وه هه‌بوو .
خاوه‌نی به‌نزینخانه‌كه‌ی سه‌یدصادق ، ده‌ڵێت گه‌رحكومه‌ت هاوكاریمان بكاته له‌ته‌واوی شاره‌كان به‌نزین به 600 دینار ده‌فرۆشین و تاپێشمان بكرێت نرخه‌كه‌ی دا ئه‌به‌زێنین ، و به‌رپرسی لیژنه‌ی سامانه سرو
له ڕاپۆرتێكی دوو ئه‌ندامی لیژنه‌ی ده‌ست پاكی ڕایده‌گه‌یه‌نن ، ئێمه لە راپۆرتەکە ئامانجمان زيادكردنی داهاته بۆ حكومه‌ت له رێگای چه‌ندين سێكته‌رەوە كه له رابردوودا فه‌رامۆش كرابوون و كه‌مكردنه‌وه
له كۆنفرانسه‌كانی رابردوودا رێگه چاره‌ی گونجاو دۆزراوه‌ته‌وه به‌ڵام جێبه‌جێ نه‌كراوه
جارێكی تر ئه‌مڕۆ باران بارین بووه هۆی دروستبوونی لافا و له كه‌لار و ڕزگاری ناوچه‌كانی تری گه‌رمیان لافاو زیانی زۆری به هاوڵاتیان گه‌یاندوو له ئێستاشدا هاولاتیان مه‌ترسی زیاتریان هه‌یه .
هێزه‌كانی دژه تیرۆری رۆژئاوای كوردستان سه‌ركرده‌یه‌كی داعشیان كوشتووه ، كه كاری ساخته‌كاری بۆ داعش كردبوو
ئەو چەم و دۆڵانەی کە ئاوی باران لە گوند و دەروبەری کەلار ده‌هینیت و ده‌رژیته ناو سیروان لە ناو کەلار کراونەتە خانوو ،.
48 ته‌نكه‌ربه‌نزین ده‌ستی به‌سه‌ردا گیراوه
ئامادەکردنی: ئاراس عەبدوڵڵا ماڵپەڕی کوردسینەما یەکەمین ماڵپەڕی تایبەتە بە فیلمی سینەمایی کە ژێرنووسی کوردی بۆ فیلمەکان ئەنجامدەدات لە هەرێمی کوردستان، ئەم ماڵپەڕە لە ساڵی ٢٠١٣ـەوە دەستی بەکارەکانی ک
31ی ئاب رۆژێكی ئه‌وه‌نده مێژوییه كه له‌یاده‌وه‌ری نه‌وه‌كانی ئێستا‌و داهاتوی كوردستاندا ناسڕرێته‌وه، لێپرسراوێكی یه‌كێتی له‌یاده‌وه‌ری تێپه‌ڕینی 17 ساڵ به‌سه‌ر ئه‌و رۆژه‌دا، تیشك ده‌خاته
نهێنى ته‌واوى كۆبوونه‌وه‌كان و پلانه‌كانى نێوان باڵى ئيبراهيم ئه‌حمه‌د و گۆڕان و پارتى و گۆڕأن كراى له پۆسته‌كان سنور ميديا ئاشكراى ده‌كات
پزيشه‌كه‌كان هۆكارى بايكۆت كردنى كه‌ناڵى ئێن ئارتى به‌وه ده‌گه‌ڕێننه‌وه كه كه‌ناڵةكه ويستويه‌تى ئەیانەوێت لە كەسایەتی پزیشك بدەن , نەهێشتنی متمانە لەنێوان پزیشك و نەخۆش .
مادەی سۆلانین لە پەتاتە
مه‌ترسيه‌كى نوێ له‌سه‌ر ژيانى هاوڵاتيانى هه‌رێم , زه‌نگێكى مه‌رتسى دار
له ساڵی 2014 پۆلیسی نه‌رویجی ته‌نها دوو ته‌قه‌ی كردووه
ڕێژه‌ى زۆرى گه‌نجانى ده‌ربه‌نديخان به‌ره‌و ئه‌وروپا ده‌ڕۆن..
ئایندەی پەیوەندییەكانی توركیاو ئیسرائیل (كاریگەریی و مەترسیەكانی)
رِاپۆرتێكى KIE زانيارى له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه په‌رله‌مانيه‌كه‌ى توركيا ده‌خاته رِوو
لیمى تووندوتیژى و كاریگەرى بە سەر دەروونى منداڵان
ئا: قادر قه‌ره‌داغی به پێی ئامارێكی ده‌زگایه‌كی جیهانی ساڵانه له جیهان 1،312220 واتا ملیۆنێك و سێ سه‌د و دوانزه هه‌زار و دووسه‌د وبیست مرۆڤبه هۆكاری جۆراوجۆر ده‌كوژرێن ، به‌ڵام ئه‌وه‌ی مایه‌ی
سنورمیدیا _ هونه‌ر شیخ له‌نگه‌ری له ئێستادا دوو بیری تر له سنوری ئیداره‌ی گه‌رمیاندا ئاماده‌ن بۆ هه‌ڵكه‌ندن دوو بیری تریش ته‌واوبوونه.
سنور میدیا ئەونووسەرە ڕایدەگەیەنێت بارزانی دوو خول سەرۆكی هەرێم بووە هیچ بیانوویەك نیە جارێكی تر هەڵبژێردرێتەوە .
سنور میدیا تێكدانی ڕێڕەوی ئاوی سیروان بووتە هۆی مەترسی لەناوچوونی گیانەوەرانی ناو ئاوەكە ، خنكانی دەیان هاوڵاتی .
ئامادەكردنی :م. كاروان عەزیز لەم ڕپۆرتەدا چەندین جۆری شۆردنەوەی پارە خراوەتە ڕوو
سەرۆكی لیژنەی وزە و سامانە سروشتیەكان ڕایدەگەیەنێت تێكچوونی كوالتی بەنزین بەهۆی سیانەكردنی بازیانەوە بووە
له‌م ڕاپۆرته شیكاریه‌دا هه‌رسێ سیسته‌مى حكومڕانى سه‌رۆكایه‌تى و په‌رله‌مانى و نیمچه سه‌رۆكایه‌تى شیكراوه‌ته‌وه , وه ئه‌ڵته‌رناتیڤه‌كانى خراوه‌ته ڕوو
كام جۆری سیستەمی حوكمڕانی بۆ هەرێمی كوردستان دەگونجێت ؟